ALMAN VE AMERİKAN CEZAEVİ SİSTEMLERİNİN MUKAYESESİ 2

Alman ve Amerikan cezaevi sistemlerinin mukayesesine ilişkin Amerikalıların Almanya'ya yaptıkları cezaevi ziyarete ilişkin notlar için tıklayınız. ..

THE 12 STEPS - Değer Eğitimi İle Bağımlılık Tedavisi

THE 12 STEPS 

(12 ADIM)

BAĞIMLILIKTAN KURTULMA REHABİLİTASYON PROGRAMI

GENEL BAKIŞ

Yazar : Mustafa Doğan

Adsız alkolikler (Alcoholic Anonymus) 1938'de Amerika Ohio eyaletinde Bill Wilson ve Dr. Bob Simith tarafından kuruldu. Kimilerine göre kuruluş tarihi kuruculardan olan Dr. Bob'un son alkolü kullandığı 1935 olarak kabul edilmektedir.

Adsız Alkolikler, kendilerinin bağımlılıktan kurtulma sürecindeki tecrübelerini bu alanda sahip oldukları bilgi birikimini ile birleştirerek The 12 Steps'i geliştirdiler. The 12 Steps ilkin alkolikler için geliştirilmiş bir pskisosyal destek programı olarak olarak tanımlanabilir. The 12 Steps'in uygulanması sırasında uygulayıcı ve bağımlının tabi olduğu temel uygulama ilkeleri için de uygulama rehberi niteliğinde 12 Traditions belirlendi.

Program ilk olarak 1939 yılında “ Alcoholics Anonymous: The Story of How More Than One Hundred Men Have Recovered from Alcoholism” “Adsız Akolikler: Yüzden Fazla İnsanın Alkol Bağımlılığından Kurtulma Hikayesi” adıyla kitaplaştırılarak basılmıştır. Günümüzde Adsız alkoliklerin rehber kitabı "Big Book" adlı kitaptır.  Bu yayınlardan sonra The 12 Steps diğer bağımlılıklara yönelik olarak da geliştirilmiş ve bugün uyuşturucu madde bağımlılığı, kumar bağımlılığı, internet ve porno bağımlılığı, yiyecek ve iş bağımlılığı gibi diğer bağımlılık türlerinde de uygulanmaktadır. Bugün dünya genelinde 200'den fazla STK ve sayıları milyonları bulan destekçi, bağımsız ve exuser rehber pekçok bağımlılığın ve kompülsif bozukluğunl tedavisinde The 12 Steps'i uygulamaktadır.

PROGRAMIN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ

American Psychological Association (Amerikan Psikoloji Derneği ) tarafından yapılan tespitlere göre The 12 Steps'in öne çıkan özellikleri aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

- Alkol, madde bağımlısı veya kompulsif (dürtülsel) bozukluklar yaşayan kişiler bağımlı oldukları şeye karşı kendilerini kontrol edemediklerini kabul etmelidirler.

- Kendi başına bağımlılıktan kurtulamayan kişi, arınma ve kurtuluş için daha üstün bir gücün varlığına ve onun desteğine ihtiyacı olduğunu kabul etmelidir.

- Bağımlı bir rehberin desteği alınmalıdır. Bu rehber bir exuser da olabilir.

- Bağımlı, geçmiş hatalarından ders almalı, geçmişteki hataları nedeniyle ortaya çıkan olumsuzlukları, meydana gelen zararları, sebep olunan mağduriyetleri gidermelidir.

- Bağımlı, hayat tarzını değiştirmeli, davranışlarını olumlu yönde değiştirmeli ve bunun yollarını öğrenme gayreti içinde olmalıdır.

- Bağımlı, arınmasının sürdürülebilirliğini sağlamak adına, kendisi gibi bağımlılıklara düçar olmuş kişilerin kurtuluşu için kendisi de mücadele etmeli, arınma yolunda elde ettiği kazanımları diğerleri ile paylaşmalıdır.

PROGRAMIN İŞLEYİŞİ

Yukarıda da belirtildiği üzre The 12 Steps değer ve inanç temelli bir rehabilitasyon programıdır. Bu programda kişinin kendini tanıması, özsaygı ve özgüvenini tekrar elde etmesi, bireyi değerli kılan ve bağımlılık sürecinde kaybedilen değerlerin tespiti ile bunların yeniden kazanılması hedeflenmektedir.

Bağımlı öncelikle kendisi bağımlı olduğu şeyden kurtulma isteğinde olmalıdır. Diğer tüm benzer psiko sosyal destek programlarında olduğu gibi bunda da bağımlılıktan kurtulma isteği olmayan birinin bu programdan fayda umması mümkün değildir. Kişi değişim iradesine sahip olması ve arınma sürecinde ilk adımı kendisi atmalıdır.

The 12 Steps adsız bağımlıların uyguladığı bir program olup ananim bir programdır. İnternette açık kaynak şeklinde pekçok bilgiye ulaşmak mümkündür. Bağımlılıklarından bu program yardımıyla kurtulanların tecrübeleri bu programın en önemli motivasyon unsurudur.

Bağımlı tandıkları aracılığıyla, internet üzerinden veya diğer yollardan adsız bağımlıların gruplarına dahil olabilmektedir. Gruplar tamamen gönüllülük üzerine oluşturulmakta ve ücretsizdir. Grupların giderleri grup üyeleri tarafından karşılanmaktadır. Rehabilitasyon sürecinde bağımlının bir adsız bağımlı grubuna dahil olması sağlanmakta, exuser bir rehberle temasa geçeren arınma sürecinin gerek kendisi gerekse rehberi ile sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesi sağlanmaktadır. Gruplar 12 Traditions da belirtenen ilkelere göre faaliyetlerini sürdürmektedir. Gruplar fiziki olarak oluşturulmakta ancak kimi organizasyonlar internet üzerinden netmeeting şeklinde toplantı yapabilmekte, hatta mail grubu şeklinde bireyler birbirlerini görmeden sadece mail üzerinden de grup oluştararak adsız bağımlı grupları şeklinde The 12 Steps'e uygun olarak faaliyetlerini yürütmektedirler.

Gruplarda The 12 Steps ve 12 Tradition'a uygun olarak bireyler geçmiş yaşantıları ile ilgili acı tecrübelerini ve bağımlılıktan kurtulma ve ayık kalma süreçlerini, bu süreçte elde ettikleri tecrübeleri birbirleri ile paylaşmakta ve ayık kalma motivasyonlarını birbirlerinden destek alarak canlı tutmaktadırlar.

THE 12 STEPS

12 BASAMAK TEMEL İLKELER ve BU İLKELERİN DEĞERLERLE İLİŞKİLENDİRİLMESİ

Aşağıdaki 12 Steps'in temel ilkeleri yer almaktadır. Metinde Alkol Bağımlılığı vurgusu yapılmasının sebebi sistemin bu kitleye göre yapılandırılmış olmasıdır.

1. Biz alkol bağımlıları, alkole karşı güçsüzüz ve bu bağımlılık bizim hayatımızı yönetilemez hale getirmiştir.

Bu basamakta vurgulanan değer “dürüstlük”tür. Kendimize karşı dürüst olmalıyız.

2. Biz bağımlılıktan kurtulmak için, sahip olduğumuz güçten daha büyük olan Tanrı'nın gücüne ve onun desteğine muhtacız ve buna inanmalıyız. O bize yardım edecektir.

Bu basamakta vurgulanan değer “ümitvar olmak” tır. Ümidimizi asla kaybetmemeliyiz.

3. Biz irademizi ve amacımızı yaşantımızı Tanrı'nın kontrolüne bırakmak için karar vermeliyiz ki bize yardım etsin. O'na olan inancımız yolumuzu açacaktır.

Bu basamakta vurgulanan değer “inanç”dır. Herşeyin başı inanç olduğu gibi bağımlılıktan kurtuluşun mümkün olduğuna inanmak da en önemli basamaklardan biridir.

4. Kendimizle yüzleşmeliyiz, korkusuz bir şekilde ve açıkça kendimize dönük bir araştırma ile ahlaki envanterimizi çıkarmalıyız. Güçlü ve zayıf yanlarımızı görmeliyiz, hangi iyi ahlaki değerleri kaybettiğimizi ve onların yerine hangi kötü huyların yerleştiriğini tespit etmeli bunları yazılı hale getirmeliyiz.

Bu basamakta vurgulanan “cesaret-şecaattir” dir. Birinci basamaktaki dürüstlük şecaatle birleşirse bağımlılığın üzerine gidilebilir. Bağımlı birinci basamakta kendisi ile yüzleştikten sonra kaybedilen değerleri ancak sorunların üzerine şecaatle gitmek suretiyle yeniden elde edebilecek ve bağımlılıktan kurtulabilecektir.

5. Kendimiz için Tanrıyı dost ve yardımcı kabul etmeli, 4. maddede belirlenen hususları Tanrı ile paylaşmalıyız. Bunun yanında tespit ettiğimiz kötü huylarımızı ve zayıflıklarımızı bir dostumuza/rehberimize/gönüllü bir exusera veya rehbere açmalı onunla paylaşmalıyız.

Bu basamakta vurgulanan “bütünlük”tür. Bağımlı sorunlarını, kötü huylarını, kayıplarını, geçmişini ve halini bir bütünlük içinde ele almalı ve bir tevazu içinde güvendiği bir rehberi ve Tanrı'sı ile paylaşmalıdır.

6. Biz kendimizi Tanrı'nın yardımına hazırlamalıyız ve samimiyetimizi halimizle ve davranışlarımızla göstermeliyiz ki O da üzerimizdeki kötü huylardan bizi arındırsın.

Bu basamakta vurgulanan “isteklilik”tir. Bağımlı her halinden bağımlılıktan kurtulma konusunda istekli olmalıdır. Eğer o istekli olursa kendi dışındaki unsurlarında kendisine yardımcı olacağına inanmalıdır.

7. Tanrı'dan tevazu ve nezaketle istemeliyiz ki O bizim eksikliklerimizi gidersin.

Bu basamakta vurgulanan “tevazu”dur. Bağımlılıktan kurtulma kişinin özüne dönmesinde tevazu büyük önem taşımaktadır. Bağımlılık sürecinde yaşanan acılar hatırlandığında tevazudan ne kadar uzaklaşılmış olduğu anlaşılacaktır. Nezaket ve tevazu ile aşılmayan yollar aşılacak, açılan eller, çalınan kapılar geri çevrilmeyecektir.

8. Kendisini mağdur ettiğimiz kişilerin bir listesini çıkarmalıyız ve bu kişilerin mağduriyetini giderme zararlarını tazmin etme konusunda istekli olmalıyız.

Bu basamakta “disiplin ve aksiyon” vurgulanmaktadır. Kişinin kendine söz geçirmesi ve harekete geçme zamanının geldiği ifade edilmektedir. Bağımlılık sürecinde yalnızlaşan ve insanlara yabancılaşan kişi zarar gören ilişkilerini düzetme yoluna gitmelidir. Kişi nefsine zor gelse de kendine söz geçirmelidir. Bundan önceki aşamalarda ifade edilen tevazu, nezaket, isteklilik gibi tüm değerlerin kilidi bu aşamada çözülmektedir.

9. Mağdur ettiklerimizin zararlarını doğrudan tazmin etmeliyiz, onlar nerede olursa olsun ulaşmalı ve onlara karşı üzüntümüzü belirterek ve tevazu ile mağduriyetlerini gidermeliyiz. Tabi ki kendileri ile yeniden karşılaşmamız ve bu girişimimiz kendilerinde yeniden zarar oluşturacak kişiler hariç.

Bu basamakta “affedicilik” vurgulanmaktadır. Bağımlı kendisinde oluşan ve affedilmesi gereken hususları tespit ederek ve bunların affedilmesi için aktif davranışta bulunarak affediciliği de içselleştirecektir. Kendisi affedildikçe ruhunda oluşan ve bastırılmış veya yer yer ortaya çıkmış olan başkalarına duyduğu öfkenin de bastırılabileceğini öğrenmiş olacaktır.

10. Bireysel envanterimizi sürekli kontrol etmeliyiz ve biz yanlışlarımızı tekrarladığımızda, hemen farkına vararak ve yanlışımızı zaman kaybetmeksizin itiraf etmeliyiz.

Bu basamakta “otokontrol” vurgulanmaktadır. Hiçbir insan Mükemmel değildir ve hata yapar. Hatadan ders alınır ise hata kötü değildir. Arınma sürecinde sürçmeler yaşanabilir, ancak bu hatalar asla yokluğa ve umutsuzluğa sürüklememelidir. Eğer kişi düzenli olarak kendini kontrol altında tutar ve sorgulamayı başarabilir ise, arınma sürecinde kendine doğru bir şekilde ve yapıcı olarak gözlemleme şansı elde eder.

11. Tanrıdan isteme yollarını araştırmalı, O'nun razı olduğu işleri bulmalı, O'na sürekli dua etmeli, O'nu düşünmeli ve O'nda yoğunlaşmalıyız. Tanrı ile kontağımızı, irtibatımızı güçlendirmeliyiz ki biz O'nu anyalım, O'nun bizden ne yapmamızı ve ne yapmamamızı istediğini bilmeli ve buna uygun bir yaşam tesis etmeliyiz. Böylece O'nun yardımının hep yanımızda olacağını kabul etmeliyiz.

Bu basamakta “ilim ve irfan” vurgulanmaktadır. Kişiyi, bağımlılıktan koruyacak en önemli hususlardan biri manevi beslenmedir. Bağımlı, bir insan olarak kendisini tanımalıdır. Beden, ruh, nefis, ego gibi hususlarda sürekli beslenmelidir. Sürekli okumalı ve araştırmalıdır. Elde ettiği bilgileri de içselleştirerek, kendisini koruma ve yolunu aydınlatmada kullanmasını bilmelidir.

12. Bu basamaklar sonucunda alkol bağımlılığı ile ilgili olarak ruhsal farkındalığımız ve arınmamızın yöntemlerini ve bunun sürdürülebilirliğini öğrenmiş olacağız ve biz bu mesajları diğer bağımlılara da ulaştırmalıyız, onların da kurtulmaları için mücadele etmeliyiz. Her aşamada öğrendiklerimizi onlarla uygulamalıyız.

Bu basamakta “hizmet ve şükür” vurgulanmaktadır. Bağımlılıktan kurtulduğu için teşekkürünü, bir başka bağımlıyı kurtarmak için gayret ederek göstermelidir. “Nimetin şükrü cinsendir” şeklindeki atasözü bu basamağı özetlemektedir. Kişi başkalarını da kurtarmak için mücadele ederken kendi geçmişini de hatırlayacak ve kendisinin hala tehdit altında olduğunu ve korunması gerektiğini yaşayarak görecektir. Böylelikle hem başkalarına hem kendisine iyilik yapmış olacaktır.

Yukarıdaki ilkeler Orijinal ilkelerdir. Cinsiyet ve inanç farklılıkları gibi bireysel hususiyetleri nazara alınarak ve temel ilkelere sadık kalınmak şartıyla rehber söylem değişikliğinde bulunabilir. Bağımlılık türlerine göre 1. ve 12. maddelerde bağımlılık türlerine göre bağımlılığın adında değişiklik yapılabilmekterir akol yerine eroin veya kumar gibi.

12 TRADİTİONS

12 TEMEL İLKE - UYGULAMA İLKELERİ

Aşağıda yer alan 12 ilke , 12 basamaklı rehabilitasyon uygulamasına yöneliktir. Süreç yönetiminde bu ilkelere sadık kalınması 12 Steps'in başarıya ulaşmasını sağlayacaktır.

Bu temel ilkeler:

1. Bizim toplumsal huzurumuz önce gelir, bireysel olarak bağımlılıktan kurtulma başarısı gruplarımızın başarısına bağlıdır.

2. Bizim gruplarımızda rehberlerimiz, sadece gruba hizmet düşüncesi ile hareket eder, yönetmek veya katılımcılara emretmek gibi bir tutumda bulunamazlar. Gruplarımızın temel hedefi Tanrı'nın sevgisini (rızasını) kazanmaktır. Tanrı'ya olan güven ve sevgi ile katılımcı kendisine grup içinde yer bulabilecek ve kendisini rahat ifade edebilecektir.

3. Gruplarımıza dahil olmak için gerekli olan tek şey, bağımlılıktan kurtulma isteğidir.

4. Her grup, bir bütün olarak bağımlılık çalışmalarını etkileyen ve diğer grupları da ilgilendiren hususlar dışında müstakil olmalıdır.

5. Her grup öncelikli olarak bir amaca hizmet etmelidir, o da bağımlılıktan muzdarip olan kişiye, programın gerektirdiği mesajları ulaştırmaktır.

6. Bir bağımlılık grubu her ne sebeple olursa olsun -iyiniyetle dahi- zerre kadar da olsa , mali kazanım elde etmeyi hedefleyemez.

7. Her grup kendine yetmeyi bilmelidir. Dış yardımlar mümkün olduğu kadar minimize edilmelidir.

8. Adsız Alkolikler, rehberlik hizmetlerinin sunulmasında profesyonel kadrolar oluşturmak gibi bir hedefe yönelmemelidir. Ancak ilgili STK'ların hizmet binalarının, rehberlik hizmeti sunmayan çalışanlarının alanlarına göre profesyonellerden oluşmasında mahsur yoktur.

9. Adsız Alkolik grupları esnek olmalıdır, asla katı bir görev paylaşımı şeklinde organize olmamalıdırlar, ancak STK'ların yetkilileri hizmet listeleri oluşturabileceği gibi, yapılacak işler için doğrudan sorumlu kişileri belirleyebilir.

10. AA gruplarında kendi işleri dışında harici konulara girilmez, siyaset veya diğer ayrıştırıcı konuların tartışılmasına izin verilmez.

11. Bizim halkla ilişkiler politikamız bireysel kazanımlardan ziyade etkileşimin artırılmasıdır. Bizim herzaman yazılı ve görsel medyada belli bir seviyede kişisel olarak bilinmezliğimizi (adsızlığımızı) korumamız gereklidir.

12. Bilinmezliğimiz (adsızlığımız) bizim bütün geleneklerimizin, ilkelerimizin temeli olup, bu bize kişilerden önce prensiplerimizi yerleştirmemiz gerektiğini hep hatırda tutmamızı sağlayacaktır.

Kaynaklar:

https://en.wikipedia.org/wiki/Twelve-step_program

http://www.aa.org/assets/en_US/smf-122_en.pdf

www.aa.org

http://ezinearticles.com/?The-Principles-Behind-The-12-Steps-Of-Addiction-Recovery&id=548351